در دیدار دیروز رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران با کارگزاران نظام، ایشان بر لزوم تسریع در اجرای پروژه‌های ملی و زیرساختی تأکید ویژه‌ای داشتند.یکی از پروژه‌هایی که در این دیدار به طور خاص مورد اشاره قرار گرفت، کریدور شمال-جنوب بود که به‌عنوان یکی از کریدورهای استراتژیک ترانزیتی در سطح جهانی شناخته می‌شود. این کریدور به دلیل نقش حیاتی‌اش در تسهیل تجارت و ترانزیت کالا، توجه بسیاری از کشورهای منطقه و جهان را به خود جلب کرده است.
به گزارش پایگاه خبری آوای سیرت راه‌اندازی تجاری این کریدور، به‌ویژه در جهت تقویت ترانزیت و توسعه اقتصادی کشور، منوط به تکمیل برخی پروژه‌های زیرساختی، از جمله احداث خط ریلی رشت -آستارا است. این خط ریلی به طول ۱۶۰ کیلومتر، بخشی از کریدور شمال-جنوب را تکمیل خواهد کرد و می‌تواند ایران را به یک هاب ترانزیتی و تجاری در منطقه تبدیل کند.
عوامل مختلفی همچون حمایت سیاسی، تأمین منابع مالی، هماهنگی نهادهای مختلف، تملک اراضی، افزایش تقاضای ترانزیتی و توافقات بین‌المللی می‌توانند در تسریع فرایند احداث راه‌آهن رشت -آستارا و تکمیل کریدور شمال -جنوب مؤثر باشند. باتوجه‌به اهمیت این پروژه برای توسعه ترانزیت کالا و تقویت اقتصاد ایران، تسریع در روند اجرای آن می‌تواند ایران را به یکی از هاب‌های اصلی ترانزیتی منطقه تبدیل کند.
در همین راستا، وزیر راه و شهرسازی هفته گذشته در سخنانی تأکید کرد که تملک کامل اراضی مسیر پروژه راه‌آهن رشت -آستارا تا پایان سال ۱۴۰۴ باید به اتمام برسد. این اقدام ضروری است تا مراحل اجرایی پروژه به طور کامل پیگیری شده و راه‌آهن رشت -آستارا هرچه سریع‌تر به بهره‌برداری برسد.
راه‌آهن رشت -آستارا به طول حدود ۱۶۰ کیلومتر، به‌عنوان یکی از اجزای کلیدی کریدور ترانزیتی شمال -جنوب، قرار است مسیر ترانزیت کالا و مسافر را از شمال ایران به بندر آستارا در آذربایجان وصل کند. این پروژه، در کنار تأثیرات مستقیم اقتصادی و تجاری، به افزایش ارزآوری کشور، تقویت روابط با کشورهای همسایه و بهبود حمل‌ونقل ریلی کمک خواهد کرد.
در حال حاضر، با وجود موقعیت جغرافیایی مناسب ایران، کمبود زیرساخت‌های ریلی باعث شده که ترانزیت کالاها از طریق جاده‌ها و روش‌های حمل‌ونقل غیرمستقیم انجام شود. این امر علاوه بر افزایش هزینه‌ها و زمان ترانزیت، جذابیت کریدور شمال -جنوب را کاهش داده و باعث می‌شود ذی‌نفعان به سمت مسیرهای دریایی از جمله کانال سوئز سوق پیدا کنند.
با تکمیل خط ریلی رشت -آستارا، ایران قادر خواهد بود تا سالیانه حدود ۲۰ میلیارد دلار از طریق جابه‌جایی کالا و مسافر درآمدزایی کند. این پروژه با ظرفیت حمل بار ۱۵ میلیون تن، به‌ویژه در زمینه‌های ترانزیت کالاهای انرژی، نفت، گاز و فولاد، برای کشورهای همسایه و دیگر کشورها حیاتی خواهد بود. همچنین، راه‌آهن رشت -آستارا می‌تواند ایران را به هاب ترانزیتی و انرژی در منطقه تبدیل کند.
امروزه بیشتر انتقالات کالا بین ایران و کشورهای اروپایی، آسیای میانه و روسیه از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای یا دریایی صورت می‌گیرد که در مقایسه با حمل‌ونقل ریلی به‌شدت کندتر و پرهزینه‌تر است. به‌عنوان مثال، زمان حمل بار از فنلاند به هند از طریق مسیر دریایی حدود ۳۳ روز است، درحالی‌که با وجود یک خط ریلی پیوسته، این مدت می‌تواند به ۲۰ روز کاهش یابد. ترانزیت کالاهای روسی و آسیای میانه از طریق ایران هم به همین صورت انجام می‌شود و هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، یکی از موانع اصلی گسترش روابط تجاری است.
برای پیشبرد این پروژه، توافق‌هایی با روسیه برای تأمین منابع مالی صورت‌گرفته است. ادعا می‌شود که روسیه آماده است تا حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو به ایران وام دهد تا بخشی از هزینه‌های پروژه را پوشش دهد. البته کارشناسان اعتقاد دارند، این سپردن این مسیر به روس‌ها گامی در راستای پیش نرفتن آن است.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور نیز سیزدهم اسفندماه از اختصاص اعتبار سه هزار و ۶۵۰ میلیارد ریال برای تعیین تکلیف اراضی مسیر پروژه راه‌آهن رشت -آستارا خبر داد. هوشنگ بازوند در جلسه‌ای در استانداری گیلان گفت: با تخصیص این اعتبار، اراضی مسیر پروژه راه‌آهن رشت -آستارا تملک خواهد شد.
وی افزود: محیط‌زیست، منابع طبیعی و سایر متولیان باید هماهنگی‌های لازم برای صدور استعلام‌ها و مجوزهای مربوطه را انجام دهند.هادی حق‌شناس افزود که هیچ مشکلی در تأمین مصالح وجود ندارد و تا کنون مراحل تملک ۳۰ کیلومتر از ۱۶۲ کیلومتر اراضی مسیر پروژه به پایان رسیده است. همچنین، ارزیابی لازم برای احداث پل در ۴۲ کیلومتر از مسیر در حال انجام است و تلاش می‌شود که کمترین آسیب به محیط‌زیست وارد شود.
بنابراین برای تسریع در اجرای این پروژه و تحقق اهداف ترانزیتی ایران در کریدور شمال -جنوب، لازم است که تمامی ارکان دولتی و خصوصی به همکاری بیشتری پرداخته و زمان‌بندی دقیق برای تملک اراضی و احداث زیرساخت‌ها تعیین شود.
در این راستا، توجه به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران که بر عدم فاصله انداختن در اجرای پروژه‌ها تأکید کرده‌اند، می‌تواند عامل انگیزشی مهمی برای تسریع در انجام مراحل مختلف پروژه و به تعبیر رهبری تقلیل‌دادن فاصله زمانی اجرای پروژه به یک‌دهم آنچه مدنظر است، باشد.
