اختصاصی آوای سیرت به نقل از آوای سیرت خبرداد سرویس اجتماعی- در راستای پرونده ماه گیل خبر با محوریت دانشگاه علوم پزشکی گیلان، با طرح نظرسنجی در یک پست اینستاگرامی از مخاطبان خود خواستیم تا مشکلات موجود در حوزه بهداشت و درمان استان را مطرح کنند. یکی از موضوعات پر تکرار در این نظرسنجی، مسئله زیرمیزی گرفتن پزشکان در گیلان بوده است.
کمتر از یک سال پیش، گیل خبر در گزارشی اختصاصی به بررسی پدیده زیرمیزی پزشکان پرداخت. بار دیگر مطالبات و پیام‌های متعدد شهروندان گیلانی ما را بر آن داشت تا به این موضوع ورود کرده و بررسی کنیم که از زمان انتشار گزارش قبلی تاکنون، چه تغییراتی در این زمینه رخ داده است. آیا اقدامات خاصی برای کاهش این پدیده انجام شده و وضعیت بهبود یافته است یا خیر؟ پیگیری این سوالات می‌تواند به درک بهتر چالش‌های موجود در نظام بهداشت و درمان استان گیلان کمک کند.
فساد افسارگسیخته پدیده‌ای ناآشنا برای ما ایرانیان نیست و در این میان، جامعه پزشکی به عنوان قشری که با جان و سلامت مردم سروکار دارد، در کانون توجه قرار می‌گیرد. یکی از شاخه‌های این فساد که به طور مستقیم بر مردم و به ویژه بیماران بدحال تاثیر می‌گذارد، پدیده زیرمیزی گرفتن پزشکان است.
زیرمیزی گرفتن در واقع به دریافت مبالغ اضافی توسط پزشکان تحت عناوین مختلف اشاره دارد. این مبالغ می‌توانند به اشکال گوناگون از جمله کارت به کارت به حساب نزدیکان، وجه نقد، دلار و حتی سکه‌های طلا دریافت شوند. بنا بر اظهارات سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی، دریافت مبلغ مازاد بر تعرفه توسط پزشکان به هر صورتی تخلف محسوب می‌شود. همچنین به گفته رئیس سازمان امور مالیاتی، مصداق‌های کتمان درآمد جرم محسوب شده و برای فراریان مالیات پرونده‌های کیفری تشکیل می‌شود.
پیام‌های ارسالی مخاطبان گیل خبر، نمونه‌هایی واقعی از تجربه‌های تلخ شهروندان گیلانی در خصوص پدیده زیرمیزی گرفتن برخی پزشکان را منعکس می‌کند و نشان‌دهنده ابعاد گسترده این مشکل در نظام بهداشت و درمان به ویژه در گیلان است.
چند نمونه از پیام‌های شهروندان به زیر آمده است:
«برای عمل تیروئید دکتر جراح ۸ میلیون خواست که داخل مطب پشت دست بگیره و بعد هزینه‌ی بیمارستان و باقی هزینه ها با بیمه حساب بشه و ادعا کرد که چون دولت بابت این جراحی مزد کافی به پزشکان نمیده ما هم اینجوری حقمون رو میگیریم از بیمار»
«من وقتی خودم عملی داشتم و متوجه شدم که دکتر زیر میزی میگیره تماس گرفتم با دانشگاه علوم پزشکی و این رفتار پزشک رو گزارش دادم. در جواب به من گفتن الان خانوم همه میگیرن دیگه طبیعی شده ما هم میگیم، ولی دکترا حرف ما رو نمیشنوند؛ ولی باز پیگیری میکنیم. نشون میده خود علوم پزشکی اطلاع داره ولی بی تفاوتی نسبت به این کار پزشکان. پس منِ بیمار و یا امثال بیماران باید کجا گزارش بدن و چیکار کنن؟ یا باید پول داشته باشی و زنده بمونی و اگر نداری باید بمیری»
«همسر من بیمار سرطانی هست هزینه‌های درمانش سر به فلک کشیده. برای جراحیشم دکتر ۱۰۰ میلیون از ما زیر میزی خواست و با کمال وقاحت شماره حساب یه شرکت ساختمانی رو داد. از اون یکی مریض ۱۰۰ میلیون تومن سکه گرفت و بقیه رو در جریان نیستم. به هر حال از هر کی یه مدل پول رو میگیره و واقعا متاسفم»
دلایل بروز این پدیده پیچیده است و در نتیجه بهتر است برای سردرگم نشدن به سراغ موضوعی برویم که جرقه اولیه زیرمیزی گرفتن را به وجود آورده است؛ یعنی انحصار پزشکی. کمبود سهمیه پزشکی در دانشگاه‌ها که همواره از دغدغه‌های جوانان بوده است، به طبع کمبود پزشک در سطح جامعه را به همراه دارد. به گونه‌ای که استان گیلان در برخی از زمینه‌ها یک یا دو پزشک متخصص بیشتر ندارد. در نتیجه این انحصار و محدودیت در انتخاب پزشک برای بیماران، می‌تواند زمینه‌ساز فساد و زیرمیزی باشد.
از سویی دیگر سهمیه‌هایی که به اعتقاد بسیاری، ناعادلانه به افرادی خاص داده شده است، باعث افزایش پزشکان به اصطلاح سهمیه‌ای شده که نه تنها با جان، بلکه با جیب مردم نیز بازی می‌کنند!
نکته قابل تأمل در خصوص این بحران در نظام سلامت، ناتوانی متولی بهداشت و درمان کشور در ایجاد توازن میان کاهش هزینه‌های درمانی بیماران و تعیین نرخ متناسب با خدمات ارائه شده توسط پزشکان است. این ضعف مدیریتی در ایجاد توازن از یکسو منجر به ناتوانی بیماران از پرداخت هزینه‌های درمانی شده و از سوی دیگر منجر به مهاجرت سرسام‌آور پزشکان متخصص به خارج کشور شده است؛ تا جایی که به اعتراف مدیران وزارت بهداشت، در صورتی که مهاجرت پزشکان متخصص با روند کنونی ادامه یابد، باید به مانند ۵۰ سال پیش پزشکان متخصص از هند، بنگلادش و دیگر کشورها وارد کنیم.
به نظر می‌رسد همان‌گونه که شهروندان با پرداخت مالیات به عناوین مختلف، تاوان کمبود بودجه دولت‌ها را می‌دهند، در اینجا نیز دولت با عدم پرداخت منصفانه و کافی هزینه‌های پزشکان، نه تنها موجب مهاجرت بسیاری از پزشکان و متخصصان شده است، بلکه با فراهم کردن بستر تخلفاتی همچون زیرمیزی، مردم را تحت فشار قرار داده است.
شاید اگر دولت مسعود پزشکیان سیاست‌های متفاوتی را در تعیین نرخ خدمات پزشکی در پیش بگیرد و شاید اگر شرکت‌های بیمه پوشش گسترده‌تر و مناسب‌تری را به پزشکان ارائه دهند بتوان این پدیده افسار گسیخته را تا حد زیادی کنترل کرد.
با توجه به شرایط و شواهد موجود، مشخص شده است که وضعیت زیرمیزی گرفتن برخی پزشکان در طول یک سال اخیر نه تنها بهبود نیافته، بلکه شدت بیشتری نیز یافته است. شهروندان گیلانی از دانشگاه علوم پزشکی به عنوان یکی از نهادهای مسئول در این زمینه، انتظار دارند که پیگیری‌ها و اقدامات لازم برای جلوگیری از این پدیده را افزایش دهد.
شایان ذکر است که شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده دریافت زیرمیزی، از طریق تماس با سامانه ۱۹۰ اقدام به گزارش پزشکان خاطی نمایند.
