هم عرضه زیاد است، هم تقاضا. همه می‌خواهند زیباتر و جوان‌تر شوند، شبکه‌های اجتماعی هم پر شده از تبلیغات زیبایی. در واقع محبوبیت رسانه‌های اجتماعی و امکان ویرایش عکس اثر بسیار زیادی روی جراحی زیبایی گذاشته است. مثلا سال ۲۰۱۷، یک بررسی از تعداد جراحان پلاستیک صورت نشان داد که مراجعان ۵۵ درصد از این جراحان از آن‌ها درخواست کرده بودند صورت‌شان را به‌گونه‌ای اصلاح کنند که سلفی‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی جذاب شود.
این تمایل کاربران موجب خلق واژه‌ای جدید به نام «خودزشت انگاری اسنپ‌چت» شده است و به یک پدیده روانشناختی اشاره دارد که در آن داوطلبان جراحی زیبایی با استفاده از فیلترهای نرم‌افزارهای شبکه اجتماعی، ظاهر دلخواه‌شان را درست کرده و سپس آن عکس را نزد جراح پلاستیک برده و از او می‌خواهند چهره‌شان را بنابر عکسی که از خود آماده کرده‌اند تغییر دهند.
اخیرا محققان در بررسی‌های خود روی ۲۵۲ داوطلب دریافتند که هر چه افراد، به‌ویژه جوانان، با شبکه‌های اجتماعی بیشتر سر و کار داشته باشند، بیشتر به سراغ جراحی‌های زیبایی می‌روند و در عین حال این افراد از اپلیکیشن‌های خاصی مثل اسنپ‌چت، بیش از اپلیکیشن‌های دیگر استفاده می‌کنند.
شبکه‌های اجتماعی چطور برای جراحی زیبایی مشتاق‌تان می‌کند؟
ایران هم از این موضوع مستثنی نیست، همان‌طور که علیرضا صابری، دبیر انجمن علمی جراحان پلاستیک و زیبایی ایران در گفت‌وگو با خبرآنلاین این مساله را تایید می‌کند: «امروز سیل عظیمی از مراجعه کننده داریم که اصلاً نیاز به جراحی زیبایی ندارند. از هر ۱۰۰ نفر مراجعه کننده ۳۰ نفر آن‌ها به عمل نیاز دارند، ۳۰ نفر دیگر واقعاً نیازی به عمل ندارند، اما به‌دلیل مسائلی مانند مد روز یا مواردی مانند چشم و هم‌چشمی خواستار عمل زیبایی بینی هستند، ۴۰ درصد باقی مانده هم کسانی هستند که هم می‌توانند عمل کنند و هم می‌توانند عمل نکنند بنابراین سلیقه خودشان برمی‌گردد.»
جالب است بدانید که برعکس تصور غالب، مدت‌هاست که توجه به ظاهر مورد اقبال مردان هم قرار گرفته است، صابری با تایید این موضوع می‌گوید: «نسبت به ده سال گذشته مراجعه مردها برای انجام جراحی زیبایی بیشتر شده است. مثلاً ۱۵ الی ۲۰ درصد از مراجعه کننده‌ها به خودم مردها هستند.»
محبوب‌ترین عمل‌های زیبایی در ایران
«بیشترین مراجعه کننده به ما برای زیبایی صورت است، هم غیرجراحی و هم جراحی، غیرجراحی مانند تزریق فیلر، چربی و بوتاکس.»
صابری در ادامه می‌گوید: «عمل زیبایی بینی نسبت به سایر عمل‌های زیبایی در ایران بیشتر است، بعد از آن عمل لیفت صورت، تزریق چربی‌های صورت و پلک فوقانی و تحتانی. احتمالاً بیشترین عمل بینی دنیا در ایران انجام می‌شود، برای همین به پایتخت جراحی بینی جهان معروف است.»
مدهای زیبایی از کجا می‌آیند؟
افراد یک جامعه، استانداردهای زیبایی را بر اساس بافت اجتماعی و فرهنگی خود درک می‌کنند. این شرایط باعث می‌شود که مردم درباره ظاهر خود براساس استانداردهای زیبایی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند قضاوت کنند.
این طبیعت بشر است که دایم خود را با دیگران مقایسه می‌کند. این سازگاری تکاملی به انسان کمک کرده تا در طول هزاران سال بتواند با انسان‌های دیگر سازگاری یافته و تشکیل تمدن بشری بدهد. اما این ویژگی گاهی هزینه‌هایی هم داشته است.
صابری درباره این سوال که آیا زیبایی استانداردهای خاصی دارد، می‌گوید: «بله استانداردهایی تعریف می‌شود و در این‌باره مقالات علمی زیادی وجود دارد، و در هر جامعه و نژادی تفاوت‌هایی وجود دارد.»
او ادامه می‌دهد: «مثلاً زاویه بین لب و بینی در زنان یک اندازه‌ای دارد و در مردها یک اندازه دیگر، خیلی از موارد با همان نگاه علمی بومی‌سازی هم می‌شود. این‌که چه زاویه‌ای درست است یا مثلاً جهت چشم چه‌طور باشد، استانداردهایی دارد، البته ممکن است در طول زمان سلیقه‌ها تغییر کند و این استانداردها هم عوض شود، همه مطالعه‌ها برای تغییر استاندارد زیبایی با جامعه آماری زیادی انجام می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد. کلی پرسشنامه طراحی می‌شود و یک جمعیت بزرگ تعیین می‌کند چه چیزی مناسب است.»
بازار داغ سوءاستفاده
هزینه‌های زیبایی، از جمله بوتاکس، پرکننده‌های پوستی و ابزارهای پیلینگ و البته جراحی پلاستیک بسیار بالاست و همه افراد نمی‌توانند به‌راحتی و بدون دغدغه از پس هزینه‌های سرسام‌آور آن برآیند. بنابراین به سراغ مراکز ارزان می‌روند. اینگونه مراکز عمدتا از افراد متخصص و با تجربه برای کارهای زیبایی استفاده نمی‌کنند و بیش از خدمات‌رسانی به دنبال پول هستند و معمولا سلامت مشتریان خود را به خطر می‌اندازند.
بنابراین شاید نگران‌کننده‌ترین اثر جنبه رسانه‌های اجتماعی و ارتباط آن با فرایندهای زیبایی خطراتی باشد که سلامت افراد، به‌ویژه جوانان، را تهدید می‌کند.
دبیر انجمن علمی جراحان پلاستیک و زیبایی ایران با تایید این موضوع درباره سوءاستفاده‌ها در این حوزه می‌گوید: «متاسفانه با توجه به پرونده‌هایی که وجود دارد تعداد موارد مرگ‌ومیر و عوارض بعد جراحی‌های زیبایی دارد بیشتر می‌شود، این هم به‌خاطر ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه است که مهارت و علم روز ندارند. یکی از دغدغه‌های ما همین مسئله شده است. تبلیغات‌های فریبنده سبب می‌شود آدم‌ها گمان کنند هر کاری را برای هر کسی می‌شود انجام داد، درحالی‌که برای یک جراحی زیبایی با کمترین عوارض شما حتما باید دقیق معاینه شوید و این نیاز است به پزشک درستی مراجعه کرده باشید.»
او ادامه می‌دهد: «برای یک جراح هم تشخیص خودش و هم نیاز مراجعه کننده؛ ما علاوه بر دروس جراحی روانپزشکی هم می‌خوانیم، ما باید ارزیابی کنیم و تشخیص بدهیم کسی که از ما تقاضای جراحی بینی‌اش را دارد وضعیت مساعدی دارد یا نه، یعنی متوجه شویم آیا قضاوتی که نسبت به زیبایی خودش دارد درست هست یا خیر؛ اگر درست بود و ما می‌توانستیم کمک کنیم برایش گزینه عمل جراحی را انجام می‌دهیم، اما در غیراین‌صورت قبول نمی‌کنیم.»
